Een buitengewone klus in Marken

Jasper Selten projectleider kabels & leidingen mocht de werkzaamheden vanuit GOconnectIT begeleiden en blikt terug. Een verhaal over boogzinkers, obstakels die op geen kaart te vinden zijn en het belang van een goed geheugen van de lokale eilanders.

“Er moest op verschillende plekken gewerkt worden aan de dijkverbetering op het eiland”, blikt Jasper Selten terug op de klus waarvoor de voorbereidingen dik drie jaar geleden al begonnen. “In overleg met Rijkswaterstaat en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier was besloten om nabij de haven van Marken een nieuwe dijk buiten de bestaande aan te leggen. Best uitzonderlijk, want normaal wordt een dijk eerder verhoogd of verbreed. In dit geval zou dat mogelijk een gevaarlijke of instabiele situatie kunnen opleveren. Bovendien kon de oude dijk, tijdens de bouw van de nieuwe, het eiland beschermen tegen eventueel onheil en hoog water.”

Het schiereiland Marken heeft één vaste wegverbinding: de zeedijk of N518 met het vasteland. “Bij de aanleg ervan grepen de netbeheerders de kans om gelijk nieuwe verbindingen te leggen”, gaat Jasper verder. “Toch heeft het eiland ook nog een oude verbinding die door de Gouwzee naar Monnickendam loopt. Die zeekabel stamt uit 1977, maar heeft ondanks zijn leeftijd zeker nog zijn waarde. Netbeheerders willen namelijk graag ‘redundant’ zijn; ze hebben het liefst dat de voeding en service vanuit twee richtingen komt. Als er rechtsom, en bijvoorbeeld in de hoofdverbinding op de dijk een onderbreking is, kan er altijd nog linksom via de oude zeekabels telecom en elektra naar het eiland.”

Uiteindelijk ging het in Marken maar om een beperkt aantal verleggingen. “Maar - zeker die in de haven - was flink afwijkend van wat er normaal op land gedaan wordt. Waar je normaal een dam kruist met een boring, heeft Liander het nieuwe tracé op de havendam gelegd. Vervolgens hebben ze vanaf de dam met een boogzinker geboord om de kabel een flink stuk uit de havendam weer boven water te laten komen. Om eventuele schade aan de kabel te voorkomen, is deze buiten het werkgebied van de nieuwe dijk gelegd.”

De boogzinker kwam 28 meter van de havendam weer bovenwater. Jasper: “Ze hebben echt een gat in de Havendam geboord en door de boogzinker een buis getrokken. Door die buis is, vanaf de boot waar de haspel stond, een kabel getrokken. Die is eigenlijk zonder onderbrekingen of knippen in één stuk aangelegd, vanaf de bestaande kabel, over de Havendam, door de boring en over de bodem terug naar de bestaande kabel.”

De voorbereiding op de boring zelf was ook het vermelden waard. Jasper: “Er was uitvoerig onderzoek gedaan naar wat er in de haven lag en de boring kon bemoeilijken. Denk bijvoorbeeld aan matten die de bodem stabiel houden maar waar je niet op wilt stuiten tijdens het boren. Of basaltblokken en eventuele puinresten die er nog lagen.” Alles leek okay en “schoon” totdat de boring startte. Jasper: “Er zat onder water iets in de weg wat op geen kaart te vinden was. Ze zaten met de handen in het haar. Totdat er een noeste eilander van Marken polshoogte kwam nemen bij de werkzaamheden. Die vertelde dat er ooit een oude kademuur op de plek van de basaltblokken had gestaan die nooit was weggehaald.” Dat verklaarde veel maar bracht ook gelijk de oplossing. Ze moesten dieper en steiler boren en dus onder de oude kademuur door.” 

Om de kabel precies op de goede plek te leggen werd er gebruik gemaakt van een heel speciale boot. “Die kan met heel ondiep water uit de voeten en wordt niet met ankers, maar met palen vastgezet in de bodem. Vervolgens wordt er een speciale lans gebruikt om de bodem om te woelen en een soort drijfzand te creëren. Op die manier kon de kabel mooi en op een diepte van ongeveer één meter en goed beschermd in de bodem worden gelegd”, aldus Jasper die zelf ook een kijkje nam aan boord van de boot. “Een bemanning van vier man plus kok werkten twee weken aan één stuk voordat ze werden afgelost. In ongeveer vier weken was 120 meter kabel op diepte in de zeebodem gelegd.”

Een laatste opmerkelijk feit was de werkelijke positie van de oude kabel ten opzichte van de positie op de kaart. “De reden daarvoor werd duidelijker toen duikers een kijkje gingen nemen. Die vonden een anker dat rond de kabel zelf zat. Waarschijnlijk heeft een vissersboot zijn anker uitgegooid dat vervolgens achter de kabel is blijven haken. Bij het verplaatsen van de boot is ook de kabel een stuk verplaatst. Toen de visser erachter kwam dat zijn anker ‘beet’ had, heeft hij waarschijnlijk - en heel praktisch - de ketting van het anker afgekoppeld en het gewoon achtergelaten. De kabel was hierdoor wel beschadigd waardoor de uiteindelijke verbinding tussen de oude en de nieuwe kabel op een andere plek moest worden gemaakt. Ja, het waren een paar interessante maanden op een uitzonderlijk mooi schiereiland”, besluit Jasper weer veilig vanaf het vaste land.